اهداف و برنامه‌های حکومت امام مهدی
پس ازکنار رفتن ابرهای تیره‌وتار، خورشید جهان‌افروز رخ می‌نماید و چشمان منتظر دشت و دمن را روشنی می‌بخشد.
آری؛ پس از مبارزه‌ای فراگیر با فساد و تباهی و نامردمی، نوبت به استقرار حاکمیت دادگری می‌رسد و عدالت بر کرسی حکمرانی تکیه می‌زند تا هر کس و هر چیز را در جای خود قرار دهد و سهم هر پدیده‌ای را به‌مقتضای حق و داد، بپردازد و بالاخره جهان و جهانیان، شاهد حکومتی خواهند بود که سراسر حق و عدل است و کمترین ستم و ستمگری در گستره آن بر کسی نمی‌رود. حکومتی که مظهر صفات جمال و زیبایی پروردگار عالم است و در ساحت آن بشر به تمام آرمان‌های فراموش شده خود دست می‌یابد.
ما در این فصل در دو محور بحث خواهیم کرد:
۱. اهداف حکومت جهانی امام مهدی
۲. راهکارها و برنامه‌های حکومت امام در حوزه‌های مختلف.
اهداف حکومت امام مهدی
ازآنجاکه هدف از آفرینش هستی کمال و نزدیکی هر چه بیشتر انسان به منبع همه کمالات یعنی حضرت حق‌تعالی است و برای نیل به این آرمان بزرگ، باید ابزار و وسائل آن فراهم شود، حکومت جهانی امام عصر در پی فراهم‌آوردن اسباب تقرب الی الله و برداشتن موانع از این مسیر است.
البته انسان از دو بعد جسم و جان ترکیب‌یافته است و نیازهای او نیز به دو بخش مادی و معنوی تقسیم می‌شود؛ بنابراین برای رسیدن به کمال لازم است در هر دو جهت، حرکتی سنجیده و حساب شده داشته باشد. در این میان، «عدالت» که ره‌آورد بزرگ حاکمیت الهی است، ضامن سلامت رشد انسان در سیرمادی و معنوی است.
بنابراین، اهداف حکومت امام دوازدهم در دو محور رشد معنوی و اجرای عدالت قابل‌طرح است.
رشد معنوی
برای پی‌بردن به ارزش هدفهای یاد شده، لازم است نگاهی گذرا به حیات بشر در طول حاکمیت طاغوت‌ها بیفکنیم.
در طول زندگی انسان، به‌دوراز حکومت حجت الهی، معنویت و ارزش‌های معنوی چه جایگاهی داشته است؟ آیا جز این است که بشریت گم‌گشته و راه گم کم کرده، پیوسته در مسیر انحطاط معنوی گام برداشته و با پیروی از تمایلات نفسانی و وسوسه‌های شیطانی یک‌یک زیبایی‌ها و خوبی‌های حیات خود را به فراموشی سپرده و با دست خود، آنها را در گورستان شهوات دفن کرده است؟
پاکی و پاک‌دامنی صداقت و درستکاری، تعاون و همکاری، گذشت و ایثار، احسان و نیکوکاری، جای خود را به هواپرستی و شهوت‌رانی، دروغ و دغل‌بازی، خودمحوری و موقعیت جویی، خیانت و جنایت و زیاده‌خواهی و افزون‌طلبی داده است و در یک کلمه معنویت بشر، نفس‌های آخر را می‌کشد و در بسیاری از نواحی و برای بسیاری از آدم‌نماها اثری از آن باقی نمانده است.
حکومت آخرین ذخیره الهی، در راستای زنده ساختن این بخش از وجود انسان، گام برمی‌دارد و برای جان بخشیدن به این پیکره افسرده، تلاش می‌کند؛ تا طعم شیرین حیات واقعی و زندگی حقیقی را به آدم‌های مسجود ملائک بچشاند و به همگان یادآوری کند که از ابتدا مقرر شده بود که آنان در چنان حیاتی تنفس کنند و عطر پاکی‌ها و خوبی‌ها را با مشام جان استشمام کنند؛ چنان که قرآن می‌فرماید:
یا أَیّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اسْتَجِیبُوا لِلَّهِ وَلِلرَّسُول إِذا دَعاککم لِما یُحْیِیکُم…!سوره انفال: ۲۴.
ای کسانی که ایمان، آورده، اید چون خدا و پیامبر شما را به چیزی فراخواندند که به شما حیات می‌بخشد، آنان را اجابت کنید.
بنابراین حیات معنوی که امتیاز بنی‌آدم از حیوانات است، بخش عمده وجود انسان را تشکیل می‌دهد؛ زیرا آدمی با برخورداری از همین حیات است که “آدم” نامیده شده است و همین حیات است که او را به خداوند حیات آفرین می‌رساند و به مقام قرب او نائل می‌سازد.
ازاین‌رو در زمان حاکمیت ولی پروردگار، این بخش از وجود آدمی، سروسامان می‌گیرد و ارزش‌های انسانی در همه ابعاد زندگی رونق و طراوت می‌یابد. صفا و صمیمیت، ایثار و وفا، راستی و درستی و… همه آنچه به‌عنوان خوبی از آن یاد می‌شود، همه‌جا را فرامی‌گیرد.
البته رسیدن به این هدف بزرگ و نقطه درخشان، به برنامه‌ای دقیق و جامع نیاز دارد که در بخش‌های آینده بیان خواهد شد.
عدالت‌گستری
بزرگ‌ترین زخم پیکر جامعه بشری در طول تمام قرون و اعصار گذشته، ظلم و ستم موجود در اجتماعات انسانی بوده است. بشریت همواره از رسیدن به حقوق خود در عرصه‌های مختلف مانده است و هیچگاه مواهب مادی و معنوی، عادلانه در بین بنی‌آدم تقسیم نشده است. همیشه در کنار شکم‌های انباشته از غذا، گروهی گرسنه مانده‌اند و پیوسته در نزدیکی کاخ‌ها و ویلاهای چندهزارمتری، عده‌ای در حاشیه خیابان‌ها و بر سنگ‌فرش پیاده‌روها خوابیده‌اند. قدرت‌های زر و زور، مردم ضعیف و بیچاره را به بردگی کشیده‌اند و نژاد سفید بر گرده سیاه‌پوستان – تنها به جرم پوست سیاهشان ـ تازیانه مرگ فرودآورده است. در یک‌کلام همیشه و همه‌جا، حقوق ضعیفان و بینوایان، پایمال هواها و تمایلات زورمندان شده است و انسان همیشه در آرزوی دست‌یافتن به عدالت و مساوات روزشماری کرده و رسیدن دوران شکوفایی عدالت را به انتظار نشسته است.
نهایت این انتظار، دوران سبز حکومت امام مهدی است. او به‌عنوان بزرگ‌ترین پیشوای دادگر در پی اجرای عدالت در گستره عالم و در همه زمینه‌های حیات خواهد بود.
این حقیقت شیرین در بسیاری از روایات که مژده آمدن او را داده، بیان شده است.
امام حسین (ع) فرمود:
اگر از دنیا جز یک روز باقی نمانده باشد، خداوند آن روز را طولانی کند تا مردی از فرزندان من قیام کند و زمین را از عدل و داد پر کند؛ همان‌گونه که از ظلم و جور آکنده شده است. این چنین از پیامبر شنیدم.ده‌ها روایت دیگر داریم که از عدالت جهانی و ریشه‌کنی ستم و ستمگری در سایه حکومت موعود آخرین، خبر داده است.
جالب است دانسته شود که عدالت و دادگری از آشکارترین ویژگی‌های امام مهدی است؛ به‌گونه‌ای که در بعضی از دعاها به آن لقب گرفته است
اللَّهُمَّ وَ صَلِّ عَلَی وَلَی أَمْرِکَ الْقَائِمِ المُؤمَّلَ وَالْعَدْلِ الْمُنْتَظَر؛
خداوندا به ولی‌امر خود درود فرست همان که قیام کننده آرمانی و عدالت مورد انتظار همگان است.آری؛ او عدالت را سرلوحه اهداف انقلاب خویش قرار داده است؛ زیرا عدالت، زمینه‌ساز حیات حقیقی در همه ابعاد حیات فردی و اجتماعی است و زمین و اهل آن بدون عدالت، مردگان بی روحی هستند که زنده پنداشته می‌شوند. امام کاظم در تفسیر آیه «اِعْلَمُوا أَنَّ اللهَ یحْیِی الْأَرْضِ بَعْدَ موت‌ها» فرمود: مقصود این نیست که زمین را با باران زنده می‌کند؛ بلکه خداوند مردانی را بر می‌انگیزد که عدالت را زنده می‌کنند؛ پس به سبب جان گرفتن عدل [در جامعه]، زمین زنده می‌شود.
و تعبیر “زنده شدن زمین” اشاره به آن است که عدالت مهدوی، عدالتی است فراگیر و همه‌جایی، نه در بخشی از محیط‌ها و برای بعضی از افراد.
برنامه‌های حکومت امام مهدی
پس از آشنایی با اهداف حکومت، باید به بررسی برنامه‌های حکومت برای رسیدن به هدفهای مذکور بپردازیم، تا ضمن شناخت مسیر فعالیت‌ها در دوران سبز ظهور، الگویی برای دوران پیش از ظهور ترسیم شود، و نیز آنان که به انتظار منجی بزرگ عالم هستند با روش‌های حکومتی و برنامه‌های اجرایی امام عصر آشنا شوند و خود و جامعه را برای پیمودن چنان راهی آماده کنند.
با استفاده از روایات فراوانی که درباره دوران حکومت امام مهدی موجود است، سه محور عمده برنامه‌های آن حکومت عبارت‌اند از:
برنامه‌های فرهنگی، برنامه‌های اجتماعی، و برنامه‌های اقتصادی.
به بیان دیگر، جامعه بشری که به دلیل دوری از تعالیم ناب قرآن و سیره پیشوایان دینی به انحطاط فرهنگی گرفتار شده، لازم است در پرتو یک انقلاب‌فرهنگی بزرگ، به دامن قرآن و عترت بازگردانده شود.
همچنین لزوم یک “برنامه جامع اجتماعی” به آن دلیل است که زخمهای گوناگون پیکر اجتماع التیام گیرد و برنامه‌های صحیحی که ضامن حیات واقعی جامعه و برخورداری همگان از حقوق الهی و انسانی است، به‌جای روش‌های ظالمانه که جامعه را به هرج‌و مرج و فساد و تباهی و ازبین‌رفتن حقوق ضعیفان کشانیده است، قرار گیرد و اجرا شود. برای فراهم‌شدن زمینه‌های تعالی فرهنگی و رشد اجتماعی، برنامه اقتصادی نیز ضرورت دارد تا ضمن آن از تمام امکانات مادی زمینی به شکل عادلانه و در بستر مناسب استفاده شود. به بیان دیگر، با بهره‌گیری بهینه از مواهب طبیعی، رشد اقتصادی و تأمین معیشت برای همه طبقات و در همه محیط‌ها امکان‌پذیر شود. پس از بیان اجمالی برنامه‌های حکومت امام دوازدهم به بررسی تفصیلی آنها بر اساس روایات معصومان می‌پردازیم و مهم‌ترین برنامه‌های حضرت را در هر بخش، موردبحث قرار می‌دهیم:
الف. برنامه فرهنگی
در حکومت جهانی امام مهدی، تمام فعالیت‌های فرهنگی، در راستای رشد و تعالی علمی و عملی مردم خواهد بود و با جهل و نادانی در همه زمینه‌ها مقابله خواهد شد. مهم‌ترین محورهای جهاد فرهنگی در حکومت حق عبارت‌اند از:
1. احیای کتاب و سنت
پس از آنکه در همه، اعصار قرآن غریب و تنها مانده و در حاشیه زندگی به فراموشی سپرده شده بود، در زمان حکومت آخرین حجت الهی، تعالیم حیات‌بخش قرآن به تمام عرصه زندگی بشر وارد می‌شود. همچنین سنت که همان گفتار و رفتار پیشوایان دینی است در همه‌جا به‌عنوان بهترین الگوی حیات انسانی مطرح می‌گردد و عملکرد همگان با معیار خدشه‌ناپذیر قرآن و عترت ارزیابی می‌شود.
امیرالمؤمنین در بیانی رسا، حکومت قرآنی امام مهدی را چنین توصیف کرده است:
در روزگاری که هوای نفس حکومت می‌کند [امام مهدی ظهور می‌کند و] هدایت و رستگاری را جایگزین هوای نفس می‌سازد و در عصری که نظر شخصی بر قرآن مقدم شده است افکار را متوجه قرآن می‌کند و آن را حاکم بر جامعه می‌سازد.
نیز در بیانی دیگر، آن حضرت دوران ظهور قرآن و حضور آن را در زندگی بشر چنین
بشارت داده است
گویی هم اکنون شیعیان خود را می‌بینم که در مسجد کوفه، خیمه‌ها زده‌اند.
و قرآن را بدان گونه که نازل شده، به مردم می‌آموزند.
یاددادن و یادگرفتن قرآن، نقطه شروعی برای ترویج فرهنگ قرآنی و حاکمیت قرآن و احکام آن در همه حوزه‌های فردی و اجتماعی است.
2. گسترش معرفت و اخلاق
قرآن کریم و تعالیم اهل‌بیت، بر رشد اخلاقی و معنوی بشر بیشترین تأکید را انجام داده است؛ زیرا مهم‌ترین عامل رشد و تعالی انسان به‌سوی هدف بلند خلقت، اخلاق نیکو است. پیامبر هدف از پیامبری خود را تکمیل مکارم اخلاق می‌شمرد و قرآن نیز آن بزرگوار را بهترین الگوی رفتاری برای همه مردم معرفی می‌کند؛ ولی با کمال تأسف، به دلیل دوری بشر از راهنمایی‌های قرآن و اهل‌بیت، انحطاط اخلاقی در همه زمینه‌ها در جوامع بشری و به‌ویژه جامعه مسلمین آشکار گردیده و همین انحراف از ارزش‌های اخلاقی از عوامل مهم ویرانی حیات فردی و اجتماعی انسان‌ها شده است.
حکومت امام مهدی که حکومت خدا و ارزش‌های الهی بر جهان است، ترویج اخلاق را در رأس برنامه‌های خود قرار خواهد داد.
امام باقر فرمود:
إذا قام قائما وضَعَ یَدَهُ عَلَی رُؤُوسِ الْعِبَادِ فَجَمَعَ بِهِ عُقُولَهُمْ وَأَکْمَلْ
بِهِ أَخْلاقَهُمْ ”
زمانی که قائم ما قیام کند، دست خود بر سر بندگان خواهد نهاد و به‌وسیله آن، عقل‌های ایشان را جمع خواهد کرد و اخلاق آنها را به کمال خواهد رساند.
از این تعبیر کنایه‌آمیز و زیبا استفاده می‌شود که در پرتو حکومت مهدی که حکومت اخلاق و معنویت است، بستر مناسب برای کمال عقلی و اخلاقی بشـر فـراهم خواهد شد؛ زیرا همان‌گونه که اخلاق زشت و پست از نقصان عقل و خرد آدمی است، کمال عقل موجب بروز و ظهور اخلاق نیکو در انسان خواهد بود.
از سوی دیگر، محیط آکنده از هدایت‌های قرآن و سنت‌های الهی، آدمی را به‌سوی خوبی‌ها سوق می‌دهد؛ بنابراین از درون و برون همه کشش‌ها به‌سوی فضیلت‌ها و زیبایی‌هاست و این گونه است که ارزش‌های الهی و انسانی همه‌جایی و عالم‌گیر می‌شود.
3. نهضت علمی
یکی از برنامه‌های فرهنگی حکومت امام مهدی که خود منبع علوم و سرآمد همه عالمان زمان خویش است، نهضت علمی و رشد دانش بشری به طور چشمگیر و بی‌سابقه است.
پیامبر اسلام پس از بشارت دادن به مهدی درباره این بخش از اقدام او فرموده است:
نهمین امام از فرزندان امام حسین، قائم ایشان است که خداوند به دست او همه زمین را از روشنایی پر می‌کند، پس از آنکه گرفتار تاریکی گشته است و تمام زمین را از عدالت و دادگری می‌آکند پس از آنکه از ظلم و جور شده باشد و سراسر عالم را از علم و دانایی بهره‌مند می‌سازد، پس از آنکه به جهل و نادانی گرفتار شده باشد.
این جنبش علمی و فکری، برای همه اقشار و طبقات جامعه است و در این شکوفایی، فرقی بین مرد و زن نیست؛ بلکه زنان نیز به رتبه‌های بلند علمی و دین‌شناسی می‌رسند.
امام باقر(ع) فرمود:
در زمان امام مهدی به شما حکمت و دانش داده می‌شود، تا آن جا که زن در درون خانه‌اش مطابق کتاب خدا و سنت پیامبر قضاوت می‌کند.
این، حکایت از آگاهی و شناخت عمیق از آیات قرآن و روایات اهل بیت دارد؛ زیرا امر قضاوت، امری دشوار و سنگین است.
4. مبارزه با بدعت‌ها
بدعت در مقابل «سنت» و به معنای داخل کردن اندیشه‌ها و آرای شخصی در دین و دینداری است.
امیرالمؤمنین در معرفی بدعت‌گذاران فرمود:
بدعت‌گذاران، کسانی هستند که با فرمان خدا و کتاب او و پیامبرش مخالفت
می‌ورزند و بر اساس رای و هواهای نفسانی خود عمل می‌کنند؛ هر چند شمار
آنها بسیار باشد.
بنابراین بدعت به معنای مخالفت باخدا و کتاب و پیامبر او و حاکم کردن هواهای نفسانی و عمل‌کردن بر اساس تمایلات شخصی است و این جز آن است که با الهام از کتاب و سنت و بر اساس معیارهای الهی تحقیق و تحلیلی نو ارائه شود. بدعت، امری است که سنت و شیوه خدا و پیامبر را نابود می‌کند و هیچ آفتی برای دین، چنین شکننده و نابودکننده نیست.
امیرالمؤمنین(ع) فرمود:
ما هَدَمَ الدِّینَ مِثْلُ البِدَعِ
هیچ‌چیز مانند بدعت‌ها دین را ویران و تباه نکرده است.
به همین دلیل است که سنت مداران، وظیفه دارند در مقابل بدعت‌گذاران قیام کنند و پرده از تزویر و نیرنگ آنها بردارند و راه نادرست آنها را برای مردمان آشکار و بدین‌گونه از گمراهی مردم جلوگیری کنند.
پیامبر اکرم فرمود:
هرگاه بدعت‌ها در میان امتم آشکار شوند، بر عالم است که علم و دانش خود را آشکار سازد و هر کس چنین نکند، نفرین خدا بر او باد!
با تأسف باید گفت که پس از پیامبر و راه روشن او، چه بدعت‌ها که در دین نگذاشتند، و چه انحراف‌ها و کجی‌ها که در مسیر دینداری پدید نیاوردند و چه گمراهی‌ها کـه در برابـر مـردم نگشودند! بدین‌سان چهره دین را واژگونه ساختند و رخسار تابناک آیین را به حجاب‌های هواها
و سلیقه‌های شخصی پوشاندند. امامان معصوم و به دنبال ایشان عالمان دین کوشیدند؛ ولی
همچنان راه بدعت‌گذاری و سنت سوزی باز ماند و در دوران غیبت بیشتر شد.
و اکنون عالم در انتظار است که صاحب مکتب و موعود قرآن بیاید و در سایه‌سار حکومت او سنت‌ها زنده گردیده و بدعت‌ها برچیده شود و بی شک در رأس برنامه‌های اصلاحی او مبارزه با بدعت‌ها و گمراهی‌هاست، تا زمینه‌های هدایت و رشد و تعالی بشر فراهم شود.
امام باقر در ضمن سخنی بلند در توصیف زمان ظهور آن حضرت فرمود: ولا یترک بدعةً إِلَّا أَرَالَها وَ لَا سُنَّةً إِلَّا أَقامَها…
هیچ بدعتی را وانگذارد، مگر اینکه آن را از ریشه برکند و از هیچ سنتی نمی‌گذرد مگر اینکه آن را بر پا خواهد فرمود.
ب. برنامه اقتصادی
از شاخصه‌های یک جامعه سالم، اقتصاد سالم است. اگر از منابع ثروت در جامعه، به‌درستی استفاده شود و امکانات تولید و توزیع در اختیار عده‌ای خاص نباشد؛ بلکه حکومت به همه قشرها توجه کرده و برای همه امکان بهره‌گیری از سرمایه‌ها را فراهم کند، جامعه‌ای ساخته می‌شود که امکان رشد معنوی نیز در آن بیشتر است. در قرآن کریم و روایات معصومان نیز به جنبه اقتصادی و بهینه‌سازی وضع معیشتی مردم توجه شده است؛ بنابراین در حکومت قرآنی حضرت مهدی برای اقتصاد جهان، برنامه جامعی تدوین شده است که بر اساس آن اولاً امر تولید سامان می‌یابد و از منابع طبیعی و مواهب خدایی بهترین بهره‌برداری می‌شود و ثانیاً ثروت به‌دست‌آمده به شکل عادلانه بین همه طبقات توزیع می‌شود بجاست در این باره نیم‌نگاهی به روایات بیندازیم.
۱. بهره‌وری از منابع طبیعی
یکی از مشکلات بخش اقتصاد، استفاده‌نکردن صحیح و بجا از مواهب الهی است. اکنون نه از تمام ظرفیت خاک استفاده می‌شود و نه از آب، به‌درستی در راه احیای زمین بهره‌برداری می‌گردد. در زمان امام مهدی و به برکت حکومت حق او، آسمان، سخاوتمندانه می‌بارد و زمین بی‌دریغ بار می‌دهد.
امیرالمؤمنین (ع) فرمود:
. وَلَوْ قَدْ قامَ قائمُنا لأَنْزَلَتِ السَّماءُ قَطْرَهَا وَ لَأَخْرَجَتِ الْأَرْضِ نبات‌ها.
و چون قائم ما قیام کند، آسمان باران می‌ریزد و زمین گیاه بیرون می‌آورد.
در زمان حاکمیت آخرین حجت حق، همه زمین و امکانات آن در اختیار امام خوبان قرار می‌گیرد، تا سرمایه‌ای کلان برای پی‌ریزی اقتصادی سالم فراهم شود.
امام باقر ع فرمود:
تطوی لَهُ الأرْضِ وَ تَظهَر لَهُ الْکُنُورُ
زمین برای او پیچیده می‌شود در لحظه‌ای از نقطه‌ای به نقطه دیگر می‌رود و تمام گنج‌های آن برای او آشکار می‌گردد.
2. توزیع عادلانه ثروت
از مهم‌ترین عوامل اقتصاد بیمار در جوامع بشری، انباشته‌شدن در نزد گروهی خاص است. همیشه این گونه بوده است که افراد یا جمعیت‌هایی که برای خود – به هر دلیل- امتیازی قائل بوده‌اند بر انبارهای ثروت عمومی چنگ انداخته و آن را در جهت منافع شخصی و گروهی به کار برده‌اند. امام مهدی با اینان مقابله خواهد کرد و ثروت همگانی را در اختیار همگان خواهد گذاشت و عدالت علوی را به همه نشان خواهد داد.
امام باقر فرمود:
إِذَا قَامَ قائمُ أَهْلِ الْبَیْتِ قَسَّمَ بِالسَّویة وَعَدَلَ فِی الرَّعِیةِ…
وقتی قائم اهل‌بیت قیام کند [اموال را] به مساوی تقسیم کند و در میان خلق به عدالت رفتار می‌نماید.
در زمان آن حضرت، اصل مساوات و برابری به اجرا در می‌آید و همگان از حقوق انسانی و الهی خود بهره‌مند می‌شوند.
پیامبر اکرم صلی اله علیه فرمود:
شما را به مهدی بشارت می‌دهم که در امت من برانگیخته خواهد شد.
او اموال را به‌درستی تقسیم می‌کند.
کسی پرسید: “مراد چیست؟” فرمود: یعنی بین مردم مساوات را اجرا خواهد کرد.
و ره‌آورد این مساوات در سطح جامعه آن است که فقر و تهیدستی ریشه‌کن گردیده، فاصله‌های طبقاتی برچیده می‌شود.
امام باقر(ع) فرمود:
امام مهدی(عج) میان مردم به مساوات رفتار می‌کند، به‌گونه‌ای که کسی پیدا نشود که نیازمند زکات باشد.
۳. عمران و آبادانی
در حکومت‌های بشری، بخش‌هایی از محیط زندگی آباد می‌شود که به‌گونه‌ای در ارتباط با حاکمان و اطرافیان و هم‌فکران ایشان، یا طبقه اشراف و بزرگان و صاحب‌نفوذها باشد و بقیه طبقات فراموش می‌شوند؛ ولی در حکومت امام مهدی(عج) که امر تولید و توزیع ساماندهی می‌شود، نعمت و آبادانی به همه‌جا می‌رسد.
امام باقر در توصیف روزگار امام مهدی فرمود:
. فلا یبقی فِی الْأَرْضِ خَرَابَ الْأَعُمر…
در تمام زمین، هیچ ویرانه‌ای نمی‌ماند، جز اینکه آباد می‌شود.
ج. برنامه اجتماعی
یکی از ابعاد اصلاح ساختار جامعه بشری، پرداختن به برنامه‌های اجتماعی است. در حکومت دادگستر بزرگ عالم، برای سامان‌بخشی اجتماع، برنامه‌هایی بر اساس تعالیم قرآن و سنت اهل‌بیت در نظر گرفته شده است که به سبب اجرای آنها محیط زندگی، زمینه‌ای آماده برای رشد و تعالی افراد خواهد بود. در جهانی که تحت حاکمیت الهی است، خوبی‌ها ترویج می‌شود و از بدی‌ها نهی می‌گردد و با بدکاران برخورد قانونی می‌شود. نیز حقـوق اجتماعی افراد به مساوات پرداخت می‌شود و عدالت اجتماعی به معنای واقعی آن پیاده می‌گردد.
بجاست به روایات مراجعه کنیم و جلوه‌ای از آن دنیای زیبا را مشاهده کنیم:
1. احیا و گسترش امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر
در حکومت جهانی امام مهدی فریضه بزرگ امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر به‌صورت گسترده به اجرا گذاشته خواهد شد؛ همان واجبی که قرآن کریم بر آن تأکید ورزیده و آن را از ویژگی‌های امت اسلامی به‌عنوان برگزیده امت‌ها شمرده است.
امری که به سبب آن، همه واجبات الهی اقامه می‌شود و واگذاشتن آن، عامل اساسی در هلاکت و نابودی خوبی‌ها و رشد و گسترش بدی‌ها در اجتماعات بوده است.
از بهترین و والاترین مراتب امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر آن است که رئیس حکومت
و کارگزاران آن امرکننده به خوبی‌ها و بازدارنده از زشتی‌ها باشند.
امام باقر فرمود:
المهدی وَ اصْحَابُهُ… یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَیَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَر
مهدی و یاران او… امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر می‌کنند.
۲. مبارزه با فساد و رذائل اخلاقی
در حکومت مهدوی، نهی‌ازمنکر که یکی از شاخصه‌های حکومت الهی است، تنها به زبان نخواهد بود؛ بلکه در عمل با منکرات و زشتی‌ها مقابله خواهد، شد تا جایی برای فساد و رذائل اخلاقی در جامعه نماند و محیط زندگی از زشتی‌ها پاک شود.
در دعای ندبه که آهنگ فراق و نوای جدایی از یار غایب است چنین می‌خوانیم: این طَامِس آثارَ الزَّیْغِ وَالأهْواءِ أَینَ قاطِعُ حَبائِلَ الْکِذَّبِ وَالأفْتِرَاءِ؛
کجاست نابودکننده آثار گمراهی و هواوهوس؟ کجاست ریشه‌کن کننده ریسمان‌های دروغ و افترا؟
۳. اجرای حدود الهی
برخورد با مفسدان و تبهکاران جامعه شیوه‌های گوناگون دارد. در حکومت امام مهدی
از سویی با شیوه‌های فرهنگی و تعلیم معارف و تحکیم عقاید و ایمان، فاسقان و بزهکاران را به راه صلاح و راستی برمی‌گردانند و از سوی دیگر با تأمین نیازهای مشروع و معقول زندگی و اجرای عدالت اجتماعی، راه را بر فساد و تباهی می‌بندند؛ ولی با کسانی که با وجود همه اینها راه تجاوز به حقوق دیگران و زیر پا گذاشتن احکام الهی را می‌پیمایند و چارچوب قانون را نمی‌پذیرند به‌گونه‌ای شدید برخورد می‌شود که سد راه تبهکاری آنها گردد و نیز از ادامه روند فساد در جامعه توسط دیگران جلوگیری شود و آن اجرای حدود الهی درباره مسلمان است که حدومرز آن در قوانین کیفری اسلام بیان شده است.
در روایت بلندی از پیامبر اکرم که حضرت جواد نقل کرده، در ضمن بیان خصوصیات امام مهدی آمده است:
او حدود الهی را اقامه و اجرا خواهد کرد.
۴. عدالت قضایی
در رأس برنامه‌های حکومتی امام مهدی درسطح جامعه، اجرای عدالت در همه بخش‌هاست. اوست که همه عالم را پر از عدالت و دادگری می‌کند، همان‌گونه که از ظلم و ستم آکنده باشد. یکی از مهم‌ترین حوزه‌های اجرای عدالت، بخش قضاوت است و این، همان بخشی است که بیشترین ظلم‌ها و حق‌کشی‌ها در آن شده است. اموال، به‌ناحق مصادره گشته، خون‌ها، به‌ناحق ریخته شده و آبروی بی‌گناهان به خطر افتاده است. در محاکم قضایی دنیا، بیشترین ظلم بر مستضعفان عالم شده است و احکام صادره از آنها تحت‌تأثیر نفوذ قدرتمندان و حاکمان ستمگر مال و جان افراد و گروه‌های بسیاری را نابود کرده است. قاضیان دنیاطلب نیز برای جلب منافع مادی حکم‌های ظالمانه بسیاری را نوشته و اجرا کرده‌اند. خلاصه اینکه چه بسیار بی‌گناهی که به چوبه دار آویخته شده است و چه‌بسا تبهکار و مجرمی که قانون خدا درباره او اجرا نگردیده است.
حاکمیت عدل‌گستر امام مهدی، پایان همه ظلم‌ها و نهایت همه حق‌کشی‌هاست. او که مظهر عدالت پروردگار است، محکمه‌هایی دادگستر ایجاد می‌کند و قاضیانی صالح و مجریانی دقیق و خداترس می‌گمارد تا به هیچ‌کس در هیچ جای عالم کمترین ستمی نرود.
حضرت رضا در ضمن روایتی بلند در توصیف امام مهدی و دوران طلایی ظهورش فرمود:
فَإِذَا خَرَجَ أَشْرَقَتِ الْأَرْضِ بِنُورِ رب‌ها وَ وَضَعَ مِیزَانَ الْعَدْلِ بَینَ النَّاسِ فَلَا یَظْلِمُ أَحَدٌ
وقتی او قیام کند، زمین به نور پروردگار روشن شود و آن حضرت ترازوی عدالت در میان خلق نهد؛ پس چنان عدالت را جاری کند که هیچ‌کس بر دیگری ظلم و ستم روا ندارد.
از این روایت دانسته می‌شود که عدالت قضایی حضرت، چنان گسترده و دقیق است که راه را بر ظالمان و سودجویان می‌بندد و از تکرار ظلم و ستم و عادی‌شدن تجاوز به حق دیگران، جلوگیری می‌کند.
منبع:
نگین آفرینش یک، محمدامین بالادستیان محمدمهدی حائری‌پور مهدی یوسفیان، انتشارات بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود(عج)، ص 190 تا 204
